Un axitado vermouth faime recordar esta sutil pero imprescindible diferencia e escribir sobre ela. Porque ás veces é preciso pararse para aclarar concetos, e logo seguir avanzando con máis forza se cabe. Aquí vai un post de clarificación de concetos:

• Modo de produción: conxunto de reglas que determinan a apropiación, distribución e usos do excedente.

• Modo de desenvolvemento: relacións técnicas de produción que determinan a cuantía e calidade do excedente (produtividade).

Según Castells (prólogo de La Sociedad Red, Vol I), os modos de produción son:

“la acción de la humanidad sobre la materia (naturaleza) para apropiársela y transformarla en su beneficio mediante la obtención de un producto, el consumo (desigual) de parte de él y la acumulación del excedente para la inversión, según una variedad de metas determinadas por la sociedad.
(…)
La producción se organiza en relaciones de clase que definen el proceso mediante el cual algunos sujetos humanos, de acuerdo con su posición en el proceso de producción, deciden el reparto y el uso del producto en lo referente al consumo y la inversión.“

Seguindo en palabras de Castells, no século XX existiron 2 modos de produción dominantes:

• Capitalismo: o excedente é controlado polos capitalistas (propietarios dos medios de produción) que orientan a produción hacia a maximización do beneficio, é dicir, á apropiación do excedente polos capitalistas.

• Estatismo: o excedente é controlado polo aparato do estado (burócratas, apparatchiki, …) que orienta a produción á maximización do poder estatal, física (capacidade militar) ou ideolóxicamente (capacidade simbólica), co obxectivo de impor as súas metas a un maior número de suxetos.

Por outra banda, os modos de desenvolvemento son …

“los dispositivos tecnológicos mediante los cuales el trabajo actúa sobre la materia para generar el producto, determinando la cuantía y calidad del excedente. Cada modo de desarrollo se define por el elemento que es fundamental para fomentar la productividad en el proceso de producción.“

Sendo así, temos que no …

• Modelo agrario: o aumento de produtividade reside no incremento cuantitativo da man de obra e recursos naturais (terra sobre todo) no proceso de produción.

• Modelo industrial: a principal fonte de produtividade reside na introdución de novas formas de enerxía e a capacidade de descentralizar o seu uso durante os procesos produtivos.

• Modelo informacional: o aumento de produtividade reside na tecnoloxía de xeración, procesamento e distribución do coñecemento. E, aínda que todo modo de desenvolvemento se basa en certo grado de coñecemento e procesamento da información, o específico do modelo informacional é que éste está orientado hacia a maximización dese coñecemento (acumulación, recombinación e distribución).

Así, cando falamos de xeración de maior benestar debido ó modelo informacional, estamos a falar da relación entre a tecnoloxía e a sociedade, do modo de desenvolvemento. Éste, por suposto, pode configurar distintos mundos e sociedades posibles.